Zdzisław Kwaśniewicz "Wzmacniacz do gitary"
Radioamator i Krótkofalowiec 10/1965

     Opisany tu układ służy do współpracy z trzema gitarami i mikrofonem. Założeniami konstrukcyjnymi było uzyskanie pewności działania i dużej wytrzymałości na wstrząsy. Jako elementów użyto typowych materiałów łatwo dostępnych na rynku krajowym.

DANE TECHNICZNE

• Napięcie sieci: 220V/50Hz
• Moc pobierana: ok. 60VA
• Liczba lamp: 4
• Wejścia:
  • tor gitarowy: 3 wejścia ze wspólną regulacją sumy sygnałów i separację poszczególnych wejść. Czułość 45mV przy mocy znamionowej.
  • tor mikrofonowy: 1 wejście z regulacją. Czułość 4mV przy mocy znamionowej.
• Regulacja wzmocnienia obu torów: niezależna
• Zasilacz napięcia anodowego: prostownik selenowy typu SPS 6B 250/100
• Moc znamionowa: 4VA przy oporności znamionowej 10 omów
• Moc maksymalna (przy zniekształceniach mniejszych niż 6% w paśmie): 6VA
• Szerokość pasma: 80÷15000Kz ±3dB
• Zniekształcenia nieliniowe:
  80÷400Hz - mniejsze niż 4%
  400÷7000Hz - mniejsze niż 2,5%
  7000÷15000Hz - mniejsze niż 4%
• Szumy własne:
  tor gitarowy: lepsze niż -45dB
  tor mikrofonowy: lepsze niż -38dB
• Wibrato: uruchamiane zdalnie o częstotliwości drgań ok. 8Hz i o regulowanej amplitudzie
• Głośniki: GD 18-13/2 - 2 szt.
• Wymiary: 400 x 300 x 200mm
• Ciężar: ok. 5kg.

OPIS DZIAŁANIA

     Schemat ideowy przedstawiono na rys.1. Lampa V1 pracuje jako przedwzmacniacz mikrofonowy. Dobierając wartość obciążenia anody pierwszego stopnia można ustalić optymalne wzmocnienie dla posiadanego mikrofonu. Oporność obciążenia anody drugiej połówki lampy V1 jest wspólna z lewym systemem lampy V2, będącej wstępnym wzmacniaczem gitarowym. Trzy wejścia, odseparowane od siebie opornikami 0,51M, włączone są poprzez potencjometr w jej obwód siatkowy. Dzięki wspólnej oporności obciążenia następuje zmieszanie sygnałów obu torów, przy czym ich wartości mogą być indywidualnie regulowane.

Rys.1.

     Do obwodu siatkowego lampy V2 doprowadzany jest również sygnał o regulowanej amplitudzie z generatora wibrato (druga połówka V2). Włączenie wibrato następuje przez zwarcie katody triody generacyjnej do masy. Gniazdo przyłączanego zwieracza widoczne jest na rys.2.
     Przedostawaniu się impulsów o częstotliwości wibrato do dalszych obwodów, objawiającemu się nieprzyjemnym stukaniem w głośniku, zapobiega filtr górnoprzepustowy złożony z elementów RC.
     Jako odwracacz fazy zastosowano układ odznaczający się dużym wzmocnieniem i małymi zniekształceniami. Stopień końcowy pracuje w układzie przeciwsobnym. Obwody żarzenia są symetryzowane za pomocą potencjometru drutowego 100 omów. Ma on istotny wpływ na poziom szumów.

DANE TRANSFORMATORA GŁOŚNIKOWEGO

     Jedynym elementem nietypowym jest przeciwsobny transformator wyjściowy. Jako rdzeń wykorzystano kształtkę E22 używaną w dławiku telewizyjnym. Ze względu na małą moc wyjściową i małe wymiary rdzenia nie stosowano nawijania grzebieniowego, lecz zwykłe. Uzwojenie pierwotne zawiera 2x800 zwojów, wtórne - 80 zwojów drutu DNE 0,9÷1,0mm. Przekroje drutów obu połówek uzwojenia pierwotnego są różne, a to w celu skompensowania różnicy długości drutu. I tak, uzwojenie bliższe rdzenia nawinięto drutem 0,18mm DNE. Następnie nawinięto w całości uzwojenie wtórne, a na nim, po uprzednim odizolowaniu przekładką, drugą połówkę uzwojenia anodowego drutem 0,22mm DNE. Dzięki temu uzyskano wystarczającą symetrię napięć.

UWAGI KOŃCOWE

     Rozpatrywany układ posiada znaczną rezerwę mocy. Przy zastosowaniu transformatora o większym przekroju rdzenia i nawinięciu grzebieniowym z łatwością można uzyskać moc wyjściową rzędu 8VA.

MONTAŻ URZĄDZENIA

     Całość (wraz z głośnikiem) umieszczono w skrzynce od magnetofonu "Wilga" (rys.2). Skrzynki tego typu są do nabycia w sklepach ZURT. Należy jednak zwrócić uwagę, że znacznie lepsze efekty akustyczne można uzyskać stosując oddzielną kolumnę dźwiękową.
     Jako transformator sieciowy nadaje się, np. transformator T3/B 4247-177-4 stosowany w radioodbiorniku "Arkona".
     Płytę podstawową wykonano z blachy aluminiowej 2mm; stanowi ona jednocześnie wierzch wzmacniacza. Po umocowaniu jej za pomocą czterech wkrętów do skrzynki, można dodatkowo przykręcić ozdobną płytę.
     Chassis lampowe wykonane jest z kadmowej blachy żelaznej, wygiętej w kształt litery L o grubości 0,8mm. Umocowuje się do niej kondensatory elektrolityczne i podstawki lampowe. Stopień mikrofonowy zmontowany jest osobno tak, aby uzyskać jak najkrótsze doprowadzenia.
     W celu uzyskania przejrzystości układu i trwałości połączeń, oporniki i kondensatory zmontowano w podzespołach na płytkach bakelitowych. Połączenia elementów wykonano na spodnich stronach płytek. Widok wzmacniacza gitarowego z zewnątrz przedstawia rys.2., zaś widok wnętrza - rys.3.

Rys.2.	Rys.3.

     Ze względu na możliwość oddziaływania stopni końcowych na obwody wejściowe, te ostatnie osłonięte są ekranem z cienkiej blachy aluminiowej.
     Wnioski wynikające z eksploatacji opisanego układu są następujące:

• w przypadku, gdy częstotliwość wibrato jest zbyt mała, można ją zwiększyć zmieniając wartość pojemności w obwodach generatora;
• przy zastosowaniu zamiast głośników typu GD18-13/2 głośników GD 30/24/5 połączonych równolegle, uzyskuje się bardzo korzystne wyniki;
• nie zachodzi konieczność stosowania odrębnych regulatorów wzmocnienia dla każdego wejścia gitarowego, a to ze względu na ich indywidualne regulowanie;
• znaczne zmniejszenie poziomu szumów uzyskuje się przy uziemianiu chassis wzmacniacza.

ZESTAWIENIE CZĘŚCI SKŁADOWYCH

[artykuły]

© 2000-2003 FonAr Sp. z o.o. e-mail: waw@fonar.com.pl