Konrad
Widelski, "Amatorski wzmacniacz Hi-Fi 10W" część I |
Ostatnio można zauważyć coraz szersze zainteresowanie wysokojakościowym odtwarzaniem muzyki z płyt i taśm magnetofonowych. Do tego celu stosowane są zestawy elektroakustyczne dobrej klasy, złożone ze źródła audycji (gramofon elektryczny, magnetofon lub odbiornik UKF), odpowiedniego wzmacniacza m.cz. tzw. Hi-Fi i głośnika lub zestawu głośników. Elementem, który sprawia miłośnikom dobrej muzyki najwięcej kłopotu, jest przeważnie wzmacniacz. Istotnie, wykonanie dobrego wzmacniacza nie jest ani łatwe, ani... tanie, toteż z pewnością wielu Czytelników zainteresuje układ wzmacniacza bardzo wysokiej (jak na amatorskie warunki) jakości, opracowanego specjalnie pod kątem prostoty, taniości i łatwości wykonania. Wzmacniacz, o którym mowa, został zestawiony z minimalnej ilości elementów stosunkowo łatwo dostępnych na rynku. Jedynie transformator wyjściowy należy wykonać samodzielnie, gdyż w sprzedaży jest on - jako nietypowy - nieosiągalny. Moc wyjściowa wzmacniacza wynosi około 10W, co w zupełności wystarcza do doskonałego nagłośnienia dużego pomieszczenia mieszkalnego. Zniekształcenia wzmacniacza nie zostały dokładnie zmierzone, nie powinny one jednak przekraczać (przy pełnej mocy wyjściowej) 1,5%. Charakterystyka częstotliwościowa jest liniowa w zakresie 30÷15000Hz. Czułość wzmacniacza - ok. 0,1V dla pełnej mocy wyjściowej. Te, stosunkowo bardzo dobre parametry wzmacniacza zostały osiągnięte nader prostymi środkami, a mianowicie przez zastosowanie w kilku punktach układu ujemnego sprzężenia zwrotnego oraz bezpośredniego sprzężenia pomiędzy stopniami. Na rys.1 przedstawiony jest schemat ideowy wzmacniacza. Jak widać ilość lamp i elementów została ograniczona do rzadko spotykanego minimum. W pierwszym stopniu pracuje system pentody lampy ECF82. Anoda pentody jest bezpośrednio sprzężona z siatką stopnia odwracania fazy pracującego na triodzie.
Warunki pracy obu stopni są tak dobrane, że siatka sterująca triody ma potencjał około 2,5V niższy od potencjału katody tej lampy. Oczywiście zasadniczym celem stosowania takiego układu nie jest zaoszczędzenie kondensatora sprzęgającego i opornika siatkowego, lecz znakomite poprawienie charakterystyki przenoszenia całego wzmacniacza (w zakresie małych i wielkich częstotliwości) oraz obniżenie poziomu szumów. Zestawienie części montażowych wzmacniacza
Schemat przedwzmacniacza jest przedstawiony na rys.2. Jest to klasyczny układ z lampą typu ECC83, z korektorami niskich i wysokich tonów zestawionych z elementów RC pomiędzy obu stopniami.
Przedstawiony na schemacie z lewej strony potencjometr Pn służy do regulacji tonów niskich. W górnej pozycji suwaka potencjometru tony niskie są uwypuklone. Zestawienie części montażowych przedwzmacniacza
Schemat przedwzmacniacza z korektorami barwy tonu jest pokazany na odrębnym schemacie, ponieważ może on być zestawiony jako oddzielny człon, zależnie od mechanicznego rozwiązania całości konstrukcji. Amatorzy niejednokrotnie montują taki przedwzmacniacz oddzielnie i umieszczają go w miejscu, gdzie pokrętła regulacyjne mogą być łatwo dostępne. Jest to możliwe, ponieważ przedwzmacniacz jest niewielki i lekki. Wzmacniacz końcowy umieszczony jest na ogół w nieco innym miejscu, np. na dnie lub półce radioli czy innej obudowy. Odległość między przedwzmacniaczem a wzmacniaczem nie powinna być jednak zbyt
wielka (maksimum 0,5÷1m), gdyż przy zbyt długim przewodzie ekranującym, stosowanym dla połączenia obu elementów, nastąpiłoby wyraźne osłabienie wysokich tonów. Komu nie zależy na wysokiej jakości odtwarzania może przedwzmacniacza nie wykonywać, o czym będzie mowa jeszcze w końcowej części opisu. Natomiast bardzo słuszne i celowe jest wykonanie, w postaci oddzielnego podzespołu, zasilacza naszego wzmacniacza. Jest to rzadko spotykane, lecz naprawdę dobre rozwiązanie, pozwalające uniknąć wielu kłopotów z szumami wzmacniacza (przydźwięk).
Na rys.3a pokazano zasilacz z typowym transformatorem sieciowym od odbiorników polskiej produkcji (np. typu "Aga", "Stolica", "Etiuda" itp.) i lampą prostowniczą EZ80, a na rysunku 3b - zasilacz z transformatorem nowszego typu, stosowanym w odbiornikach typu "Bolero", "Tatry", "Rumba" itp. oraz z suchym prostownikiem również stosowanym w tych aparatach. W obu przypadkach transformatory te muszą dostarczyć dość dużej mocy, nieco większej niż w oryginalnych układach, dlatego też lekko się grzeją - oczywiście jeszcze w dopuszczalnych granicach. Również z tego względu bardzo korzystne jest wykonanie zasilacza w postaci odrębnego zespołu, co umożliwi usytuowanie go w odpowiednim miejscu, korzystnym ze względu na chłodzenie. Dławik filtru można zastosować, np. od telewizora dowolnego typu. Zestawienie części do budowy zasilacza
Do budowy zasilacza i wzmacniacza będą nam potrzebne ponadto różne elementy montażowe, jak podstawki lampowe typu "noval", sznur dwużyłowy z wtyczką, podstawa metalowa itp. |
© 2000-2002 FonAr Sp. z o.o. e-mail: waw@fonar.com.pl |